Hel jest najbardziej wysuniętym w morze miejscem Polski. Cały półwysep Helski a zwłaszcza jego koniec z miastem Hel, posiada unikalny, specyficzny mikroklimat. Morze oblewające Hel z trzech stron sprawia, iż panują tu warunki klimatyczne, które sprzyjają nie tylko regeneracji zdrowia fizycznego, ale i psychicznego osób wyczerpanych stresem i pracą, także ułatwiają proces leczenia licznych dolegliwość i schorzeń. Teren mierzei objęty został ochroną w ramach utworzonego w 1978 r. Nadmorskiego Parku Krajobrazowego. Rośnie tu typowa roślinność wydmowa, słonawe rośliny bagienno-łąkowe oraz wspaniałe sosnowe lasy. Hel swoimi walorami krajobrazowymi, przyrodniczymi i rekreacyjno-wypoczynkowymi przyciąga tysiące turystów z całej Polski i zza granicy. Cały półwysep tętni życiem, można poszaleć na dyskotekach albo na imprezach na świeżym powietrzu. Zjeść coś smacznego można w licznych barach i restauracjach. Największą atrakcją jest oczywiście piękna piaszczysta plaża, która jest strzeżona przez zespół ratowników z psami rasy nowofundland i landseer. Plaże w Helu są dwie, jedna od strony Zatoki Gdańskiej, druga, bardzo szeroka za lasem, nad pełnym morzem.
POŁOŻENIE
Hel położony jest na Mierzei Helskiej, która stanowi najmłodszy fragment wybrzeża w Polsce. Mierzeja jest przedłużeniem stałego lądu, wchodzącego daleko w głąb morza, utworzonego przez prąd morski w sposób naturalny. Ta 35 kilometrowa, szeroka na 300 m. mierzeja oddziela Zatokę Pucką oraz Zatokę Gdańską od Morza Bałtyckiego. Piaszczysta plaża, wydmy porośnięte zielenią i ogromnymi lasami to unikalne walory krajobrazowe, przyrodnicze i klimatyczne tej niesamowitej malowniczej miejscowości. Hel bardzo szybko stał się popularnym kurortem wypoczynkowym, przyciągającym tysiące letników z całej Polski.
OKOLICE
Miejscowości położone na mierzei Helskiej to: Władysławowo – leży u samej nasady Mierzei Helskiej (48 km od Gdyni i 33 km od Helu) i znane jest nie tylko jako letnisko, ale także ważny port rybacki. Chałupy – obecnie część miasta Władysławowa, posiada doskonałe warunki do uprawiania pięknego sportu, jakim jest windsurfing. Kuźnica – jest dzielnicą Jastarni, dawniej była wsią rybacką, dzisiaj jest ośrodkiem wczasowym. Jastarnia – miasto położone jest w środkowej części Mierzei Helskiej, 13 kilometrów od Helu i 22 kilometry od Władysławowa. Jest to duża malowniczo usytuowana letniskowa, nadmorska miejscowość. Jurata – jest jednym z najładniejszych, małych miejscowości wczasowych. W ostatnich latach uzyskała opinie luksusowego letniska, można tam spotkać znane postacie np. Prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego.
HISTORIA
Hel początkowo był osadą rybacką i był położony 1,5 km. na zachód od centrum obecnego miasta. Mieszkańcami byli głównie rybacy, ale zdarzali się też tacy co trudzili się piractwem przybrzeżnym. W 1892-93 r. wybudowano niewielki port, który był schronieniem dla łodzi i kutrów rybackich oraz stał się przystanią dla statków wycieczkowych przypływających z Gdańska i Sopotu. Hel uzyskał status „Kąpieliska Bałtyckiego” w 1896 r. a po zakończeniu I wojny światowej staje się najsilniejszym ośrodkiem rybołówstwa morskiego oraz popularnym kurortem. Z czasem powstaje tu nowoczesna szosa oraz zostaje wybudowana linia kolejowa, łącząca Hel z Puckiem. Stworzono także połączenie PKS, dzięki czemu wzrósł ruch turystyczny. Po roku 1920 powstało tu duże kąpielisko morskie, wybudowano liczne pensjonaty, hotele i restauracje.
Hel – Atrakcje, zabytki, ciekawe miejsca
Latarnia Morska – Ta ceglana, ośmiokątna wieża została wybudowana w 1942 r., lecz w związku z portowym charakterem miasta, najprawdopodobniej już w średniowieczu palono ostrzegawcze światło, w okolicy cypla. Na 41,5 metrową wieżę można wejść po 197 stopniach, po to aby podziwiać rozległą panoramę Mierzei Helskiej oraz zatokę Gdańską. Latarnię otacza wspaniały bukowy las, to jedyne w swoim rodzaju miejsce w tym pięknym mieście. Latarnia wzniesiona jest przy ul. Bałtyckiej 3 i udostępniona do zwiedzania od maja – września w godz. 10-14.00 oraz 15-19.00, tel. (0-58) 675-06-17.
Muzeum Rybołówstwa Morskiego – W 1972 r. 1 stycznia otworzono Muzeum Rybołówstwa, którego nadrzędnym zadaniem było i jest gromadzenie zbiorów o dziejach rybołówstwa całego pasa nadmorskiego. Dzięki muzeum można zapoznać się dawnymi tradycjami rybaków, poznać dzieje Bałtyku oraz przeszłość Helu. Na placu muzealnym znajdują się liczne drewniane elementy starych łodzi i statków, które zaplątały się w rybackie sieci.
Stacja Morska Uniwersytetu Gdańskiego – Siedziba Stacja Morskiej znajduję się nad brzegiem Zatoki Gdańskiej, i prowadzi wiele programów naukowych dotyczących ssaków morskich, występujących w polskiej części Bałtyku. Stacja wyposażona jest w znany w całym kraju system akwaryjny – fokarium, w którym prowadzone są obserwacje i doświadczenia. Na turystów czekają przesympatyczne foki szare, które można obserwować przez specjalne szyby. W akwarium znajduje się znaleziona na plaży foka, co jakiś czas wypuszczane są na wolność młode foki, wyposażone w satelitarne nadajniki. Stacja znajduję się przy ul. Morska 2, tel. (0-58) 675-08-36.
Port helski – W 1882-83 r. został zbudowany port, dzięki któremu mogło się rozwijać rybołówstwo pełnomorskie. Port miał drewniane nabrzeże, lecz w okresie międzywojennym jego konstrukcja została zmodernizowana na żelazo-betonową. W 1934 r. stacjonowało tu ok. 70% wszystkich kutrów polskiej floty rybackiej, ponieważ port był jedynym bezpiecznym schronieniem, na całym wybrzeżu. W 1946-49 r. pogłębiono port do 5 m., z roku na rok prowadzono poważne inwestycje, m.in.: budowa falochronu, modernizacja oświetlenia elektrycznego, budowa mola wyładunkowego itd.
Ulica Wiejska – Na tym obecnie głównym deptaku, panuje atmosfera dawności, dzięki domkom rybackim z końca XVIII i połowy XIX w. Była to historycznie pierwsza z ulic Helu, nazywająca się: ulicą Wiejską. Ulica w czasie okupacji nosiła nazwę Dorfstrasse, lecz zaraz po wyzwoleniu nazywała się ul. gen. Waltera. W 1989 r. przywrócono jej przedwojenna nazwę. Po między budynkami zachowane są wąskie przejścia, co miło zapobiegać przenoszeniu się ognia w razie pożaru.
Kościół poewangelicki pod wezwaniem Św. Piotra i Pawła – W latach 1525-1945 kościół był świątynią lokalnej Gminy Ewangelickiej. Wieżą kościelna została zniszczona w wyniku działań wojennych we wrześniu 1939 r. Po zakończeniu wojny i opuszczeniu Helu przez ewangelistów, pokościelny budynek był wykorzystywany jako magazyn przedsiębiorstwa połowowego. Obiekt przeznaczono do rozbiórki, w wyniku mocnego zdewastowania. Przetrwał on do naszych czasów dzięki działalności inżynierów, którzy od roku 1895 ratują tę zabytkową budowlę. Podjęto decyzję o zaadoptowaniu świątyni jako lokalnej wystawy rybacko-przyrodniczej. Od tamtego czasu świątynia spełnia funkcje muzealne. Bulwar Nadmorski 2, tel. (058) 675-05-52, czynne w sezonie 9.30–18.00, poza sezonem do 16.00.
Port Marynarki Wojennej – Do bramy wjazdowej portu dochodzi się ulicą gen. Władysława Sikorskiego. U wartownika należy dowiedzieć się o przewodnika, ponieważ szlak prowadzi przez tereny wojskowe, dlatego też samodzielne zwiedzanie jest niemożliwe. W 1999 r. harcerze wytyczyli szlak turystyczny dla entuzjastów militariów, prowadzący do zachowanych obiektów i fortyfikacji z czasów II wojny światowej. Zabytki militarne zwiedzać można przez cały rok.
Sala tradycji 9 Flotylli Obrony Wybrzeża – Sala tradycji znajduję się przy ulicy Przybyszewskiego w budynku Klubu Garnizonowego, w której znajdują się liczne pamiątki związane z przeszłością i teraźniejszością Garnizonu. Do ciekawostek należy 330 kg pocisk, wystrzelony we wrześniu 1939 r. w stronę Helu, a także osobiste rzeczy marynarzy oraz plansze przedstawiające odbudowę Polskiej Marynarki Wojennej. Obok budynku można obejrzeć ekspozycję broni i uzbrojenia, jak np. działa okrętowe i lądowe, wyrzutnie bomb głębinowych, miny morskie i inne.
Bateria cyplowa – Działo mające zapewnić bezpieczeństwo portu wojennego budowano od 1933 r. a jej twórca był kom. ppor. Heliodor Laskowski. Była to najcięższa bateria nabrzeżna we wrześniu 1939 r., niestety do walki weszła nieukończona, ale i tak dowiodła swej dużej wartości. Pozostałości baterii znajdują się na obszarze cyplowym – zwiedzanie ich wymaga uzyskania wcześniejszej zgody Komendy Garnizonu.
Pozostałości baterii nr 21 – Bateria znajduje się tuż przed wejściem na bałtycką plażę. Jej zadaniem była obrona przeciwlotnicza stanowisk baterii cyplowej im. Heliodora Laskowskiego. We wrześniu 1939 r. zestrzeliła ona około 30 samolotów niemieckich. Twórcą planu budowlano-konstrukcyjnego był por. inż. Ziemomysł Dołęga Otocki.
Stanowiska „Flakbatterie” – Cztery stanowiska znajdują się na wydmach zarośniętych gęstym lasem, tuż przy brzegu morskim, lecz niestety są częściowo zasypane piaskiem.
Stanowiska baterii „duńskiej” – Dojść można do niej leśną ścieżką w kierunku dzikiej plaży bałtyckiej. Z baterii były ostrzeliwane cele morskie i lądowe.
Stanowisko baterii „greckiej” – Dwa schrony i działobitnie wybudowane zostały jesienią 1931 r. i usytuowane są przy drodze. Mogły prowadzić ostrzały do celów morskich i lądowych. We wrześniu 1939 r. baterią dowodził por. mar. Kazimierz Wnorowski. Zdemontowane działa można oglądać w ekspozycji Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.
Ruiny niemieckiej baterii – Znajdują się na wysokiej wydmie, przy torach kolejowych. Była to bateria przeciwlotnicza z czterema stanowiskami ogniwowymi. Stanowiskiem dowodzenia był prawdopodobnie piętrowy bunkier, położony ok. 300 m. na zachód od baterii.
Stanowisko baterii nr 23 – Bateria została wybudowana w 1935 r., na wysokiej wydmie. Zadaniem tej baterii była obrona przeciwlotnicza Rejonu Umocnionego Hel. Mogła również prowadzić ostrzał obiektów nawodnych i naziemnych. We wrześniu 1939 r. dowodził nią por. mar. Eugeniusz Gąsiorowski.
Stanowisko baterii nr 22 – Stanowiska znajdują się w pobliżu zachodniej części portu wojennego i są największymi stanowiskami w basenie Morza Bałtyckiego. Głównym zadaniem baterii była obrona portu przed napadem powietrznym. Korytarz komunikacyjny kolejki wąskotorowej prowadzi do wnętrza wszystkich bunkrów. Stanowiska ogniwowe robią imponujące wrażenie. We wrześniu 1939 r. bateria była pod dowództwem por. Wiktora Janowskiego.